کاربرد تئوری های برانگیزاننده ترس در پیشگیری از سؤمصرف مواد بین دانش آموزان پسر دبیرستان های تهران

مقدمه و هدف : مصرف مواد مخدر یکی از جدی ترین معضلات بشری و یکی از پیچیده ترین پدیده های انسانی می باشد که پیشگیری از آن نیازمند کاربرد تئوری های متعدد و تکنیک های متنوع می باشد. تئوری های مبتنی بر انگیزش ترس یکی از راهکارهای مؤثر در پیشگیری از اتخاذ رفتارهای غیر بهداشتی می باشد و مدل توسعه یافته موازی (eppm) با تلفیق و توسعه رویکردهای قبلی , به این سؤال پاسخ می دهد که چه زمانی و چرا نیروهای برانگیزاننده ترس موفق و چه زمانی نارسا می باشند. به منظور بررسی تاثیر برنامه آموزش پیشگیری و مهارت های مقاومت در برابر سوء مصرف مواد و ایجاد مصونیت رفتاری در دانش آموزان دبیرستان های منطقه 10  شهر تهران در مواجهه با مواد مخدر این مطالعه با بهره گیری از مدل eppm به عنوان چارچوب تئوریک این پژوهش انجام گردید. روش کار: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی یا مداخله ای و از نوع مطالعات کارآزمایی میدانی (field trial) می باشد. دو دبیرستان از میان 6 دبیرستان انتخاب گردیدند و سپس یک دبیرستان به عنوان گروه مورد مداخله (86 نفر) و یک دبیرستان یه عنوان گروه شاهد (107 نفر) انتخاب گردیدند .پس ازانجام ارزشیابی تشخیصی اقدام به مداخله آموزشی (در زمینه پیامدهای های سؤمصرف مواد و مهارت های مقابله با مواد مخدر) گردید. قبل از شروع مداخله آموزشی دو فعالیت به شرح زیر انجام گردید: انتخاب محبوب ترین دانش آموزان براساس رأی دانش آموزان به عنوان یک عامل میانجی بین آموزشگر و دانش آموزان و انتخاب محبوب ترین دبیر در هر کلاس برای افزایش تعامل بین آموزشگر و دانش آموزان. نتایج: نتایج به دست آمده نشان می دهد که اختلاف معنی داری برای میانگین نمره آگاهی  t= -10.88 ,p<0.000))، نگرش t= -6.19 ,p<0.000)) ، قصد رفتاری t= -4.03 ,p<0.000)) ، مقاومت در برابر  فشار دوستان  t= -0.82 ,p<0.000)) و خودکنترلی  t= -7.45 ,p<0.000)) بین دانش آموزان گروه های مداخله و شاهد وجود دارد. همچنین ارتباط معنی داری بین بهره گیری از مداخله آموزشی و امتناع از سؤمصرف مواد بین گروه مداخله 0% و گروه شاهد 3/6% با سطح معنی داری (x2=4.55d.f=1p=0.033) مشاهده گردید. نتیجه نهائی: نتایج به دست آمده نشان می دهد تئوری های برانگیزاننده به همراه ارائه راهکارهای پیشگیرانه دارای اثربخشی قابل توجهی برای ایجاد ایمن سازی روانی برای امتناع از سؤمصرف می باشد و میتوان از تئوری های مبتنی بر انگیزش ترس در پیشگیری از سؤمصرف مواد مخدر استفاده کرد.